Prostaatkanker beïnvloedt de samenstelling van de darmbacteriën en omgekeerd beïnvloeden darmbacteriën de tumorgroei. Dat stelden Canadese onderzoekers vast in experimenten met patiënten en proefdieren. Zij toonden bovendien aan dat een omega-3 vetzuur daar een rol in speelt. ‘Suppletie met omega-3 beperkte de tumorgroei in muizen en nog niet geopereerde prostaatkankerpatiënten.’
Uitgangspunt voor de wetenschappers van een aantal Canadese universiteiten en onderzoeksinstituten, waren studies uit 2018 die verschillen uitwezen in de samenstelling van de darmbacteriën – darmmicrobiota – tussen gezonde mannen en mannen met prostaatkanker. Met name de vondst van buikbacteriën in het tumorweefsel trok hun aandacht. Zouden deze bacteriën direct of via een omweg van invloed kunnen zijn op de ontwikkeling van tumoren?
Dat dit het geval kan zijn bij hormoon- en immuuntherapieën was al bekend. Waar de onderzoekers meer over wilden weten, was de verbinding tussen de bacteriën, voeding en de ontwikkeling van nog niet behandelde prostaatkanker. Vaak groeien de tumoren zo langzaam dat ze levenslang niet tot noemenswaardige problemen leiden. ‘Het potentiële voordeel van op genezing gerichte behandelingen, zoals bestraling en het verwijderen van de prostaat’, schrijven de onderzoekers in Nature Communications, ‘wordt teniet gedaan door een potentiële langdurige negatieve impact op de kwaliteit van leven.’
Kortom, de behoefte is groot aan ‘nieuwe primaire en secundaire preventieve therapieën om de noodzaak van operatie, bestraling en hormoontherapie uit te stellen’. Gezien hun literatuurverwijzingen en hun eerdere onderzoek, kijken de Canadezen daarbij vooral in de richting van voedingswijzen die arm zijn aan verzadigde vetten en rijk aan omega-3 vetzuren. Met name het visvetzuur EPA.
Hun jongste experimenten deden ze met twee verschillende groepen mannen, voor en na de verwijdering van hun prostaat, en drie verschillende ‘muismodellen’. Daarbij toonden ze dat een grotere tumorlast samenging met een verminderde diversiteit van de darmbacteriën. Transplantatie van deze darmbacteriën (‘poeptransplantatie’) naar muizen was voldoende om daar de groei van kanker te stimuleren. ‘Hetgeen het bestaan van een wisselwerking tussen kanker en darmmicrobioom onthult.’
Analyse van de darmbacteriën van de muizen met agressieve kanker, leverde vervolgens drie enzymen die verantwoordelijk zijn voor het metaboliseren van lange-keten vetzuren. Suppletie met een specifieke vorm (MAG: monoacylglycerolen) van omega-3 vetzuur EPA volstond om de tumorgroei in muizen, en toename (‘upgrade’) van de kanker onder de mannen te verminderen. En dat ging weer samen met een afname van een groep buikbacteriën (Ruminococcaceae) in beide groepen. Bij de mensen nam daarbij ook de hoeveelheid van het korte-keten vetzuur butyraat in de ontlasting af.
‘Dit suggereert dat het gunstige effect van een voedingspatroon rijk aan omega-3 bij mannen met prostaatkanker, voor een deel tot stand komt door de wisselwerking tussen darmbacteriën en hun metabolieten te veranderen.’
Dus omega-3 voorkomt (de verergering van) prostaatkanker?
Dat is niet direct wat deze studie aantoont. Weliswaar zijn daar sterke aanwijzingen voor uit observationele studies, maar placebo-gecontroleerd gerandomiseerd onderzoek (RCT) heeft dat nog niet duidelijk kunnen aantonen. Sterker nog, een van de hierboven genoemde patiëntengroepen is een subgroep uit precies zo’n RCT, uitgevoerd door dezelfde onderzoeksgroep. In deze studie kreeg de helft van de 130 deelnemers vanaf zeven weken voorafgaand aan hun operatie dagelijks 3 gram MAG-EPA. Na de operatie vergeleken de onderzoekers het tumorweefsel uit biopsie met het tumorweefsel uit de verwijderde prostaten. In Communications Medicine, concludeerden de Canadezen dat deze interventie geen invloed had op de uitbreiding van de kanker. Ook bleek suppletie slechts op één van 27 gemeten cytokinen van invloed te zijn.
Wat hun vervolgonderzoek opleverde was dus vooral een dieper inzicht in de relatie tussen darmbacteriën en prostaatkanker(progressie). Een inzicht dat uiteraard weer meer dan genoeg nieuwe onderzoeksvragen oproept. Want zowel de genoemde bacteriegroep als het korte-keten vetzuur staan bekend als goedaardig tot voordelig voor de gezondheid.
Niettemin zijn de onderzoekers voldoende zeker van hun zaak om te stellen dat zij ‘een potentieel mechanisme hebben opgespoord dat het positieve effect van een omega-3 rijk dieet verklaart bij het verminderen van de eerste diagnose en progressie van prostaatkanker’.
Beeld: Figuur 7 uit The gut microbiome-prostate cancer crosstalk is modulated by dietary polyunsaturated long-chain fatty acids
Beeld: Wakana Sasaki
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
