Weinig Nederlanders volgen het notenadvies van de Gezondheidsraad. Maar je kunt het dagelijkse handje noten beter niet vergeten. Onderzoek in mensen, uitgevoerd door Maastricht University, concludeert dat dagelijks zestig gram noten de doorbloeding van hun brein positief beïnvloedde. Tegelijk verbeterde hun geheugen. Of deze veranderingen exclusief aan de noten te danken waren is onduidelijk, want de proefpersonen moesten ook gezonder eten.
De Gezondheidsraad adviseert mannen tot zeventig jaar en vrouwen tot vijftig jaar dagelijks 25 gram noten te eten. Op oudere leeftijden zou vijftien gram volstaan om het risico op hart en vaatziekten te drukken. Dit alles als onderdeel van een overigens gezond voedingspatroon. De proefpersonen in Maastrichtse studie kregen aanzienlijk meer. In totaal zestig gram, gelijk verdeeld over cashew-, pistach-, hazel-, en walnoten. Ongebrand en ongezouten. Deze hoeveelheid was goed voor ongeveer vijftien procent van de dagelijks benodigde calorieën.
Voor de opzet van de interventiestudie viel de keus op een zogeheten cross-over ontwerp. Dat betekent dat dezelfde proefpersonen afwisselend de interventie ondergaan en na een pauze als hun eigen controlegroep fungeren. In dit geval kwam dat er op neer dat de helft van de 28 deelnemers (mannen en vrouwen rond 65 jaar oud met een BMI van 27,9) twaalf weken noten at, dan acht weken pauze nam en vervolgens twaalf weken geen noten at. De andere helft deed hetzelfde in omgekeerde volgorde.
Bloedvetten
Op hun lichaamsgewicht maakten de noten geen verschil, blijkt uit de in Clinical Nutrition verschenen studieresultaten. Dat bleef hangen op een gemiddelde 83 kilo. Ook de buikomvang en het vetpercentage bleven gelijk. Analyse van de bloedvetten wees uit dat de consumptie van noten gepaard ging met een duidelijk maar bescheiden daling van de verzadigde vetten, hoofdzakelijk veroorzaakt door een daling van het aandeel palmvet.
Verder was er een duidelijke stijging zichtbaar van de meervoudig onverzadigde vetzuren. Daarbij valt de daling op van het Omega-3 vetzuur DHA; misschien omdat de deelnemers gedurende de duur gehele studieduur gevraagd was af te zien van visoliecapsules en andere producten die veel omega-3 vetzuren bevatten. De sterkste stijging in de meervoudig onverzadigde vetzuren was te zien bij het omega-6 vet linolzuur.
Bloedvaten, hersendoorbloeding en geheugen
Met behulp van verschillende meettechnieken stelden de onderzoekers vast dat de functie van de bloedvaten – ook die richting het brein – na drie maanden noten eten verbeterd was . Ze waren onder andere elastischer dan in de ‘nootloze’ periode. In drie verschillende hersengebieden was de bloedtoevoer duidelijk verhoogd, hoewel dat niet het geval was voor de doorbloeding van het gehele brein.
Op enkele tests die inzicht geven in de werking van het brein, scoorden de proefpersonen beter nadat ze noten gegeten hadden. Dat was niet het geval bij de ‘psychomotorische’ tests, zoals reactiesnelheid. Of de tests die de executieve – uitvoerende – functie meten; bijvoorbeeld het vermogen om te multitasken. Wel waren er duidelijke verbeteringen te melden op twee van de zes geheugentesten.
‘Onze resultaten laten zien dat vier maanden noten eten voldoende is om aantoonbare verbeteringen in het geheugen te krijgen’, verklaart Kevin Nijssen op de website van MaastrichtUMC. Nijssen promoveerde vorige week op zijn onderzoek, dat mede gefinancierd is door de International Nuts and Dried Fruit Council (INC). ‘Dat er meer bloed gaat naar de hersengebieden die betrokken zijn bij de cognitieve functies, zorgt mogelijk voor de verbetering in geheugen die we hebben waargenomen.’
Eerder onderzoek van de promovendus toonde dat het eten van noten, in ouderen met overgewicht de insulinegevoeligheid van bepaalde hersengebieden kan verbeteren. In de hersenen is het hormoon insuline betrokken bij de cognitieve functie en ook bij het hongergevoel. Dit thema gaat Nijssen in Maastricht verder uitdiepen.
Noten dus. Maar wat doet de truc?
Dit is zeker niet de eerste interventiestudie die positieve effecten van noten op de conditie van de bloedvaten en de hersenen rapporteert. Waar komt dat door? ‘Noten zijn nutriënt-dichte voedselbronnen die rijk zijn aan bioactieve componenten’, schrijven de onderzoekers in Clinical Nutrition. ‘Zoals onverzadigde vetzuren, polyfenolen, vezels, fytosterolen, tocoferolen (vitamine E) en proteïnen.’
Inderdaad zijn noten bijzonder voedzaam. Rijk aan vetten, eiwitten en vezels als ze zijn, is er bovendien een goede kans dat ze tenminste een deel van de ongezonde gemaksvoeding uit het dagelijkse dieet wegconcurreren. Maar in de bovenstaande opsomming ontbreekt een belangrijk element: magnesium.
Foto: Marco Verch. Van links naar rechts: cashewnoten, amandelen, pistachnoten, pijnboompitten en hazelnoten
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
