Nauwelijks iemand schilt nog appels, maar wist u dat watermeloenschillen ook bijna geheel eetbaar zijn? En dat niet alleen, het wit van de watermeloen is voedzaam en gezond. Zo zijn er nog veel meer plantdelen die onterecht bij het groenafval belanden. Al met al tientallen kilo’s per jaar. Handig om in het achterhoofd te houden, want van de prijsinflatie zijn we voorlopig nog niet af.
Nog voor de invasie van Oekraïne rees de inflatie reeds de pan uit. Januari vorig jaar maakte MMV een rondje langs de markten en zette de meest productieve bespaartips op een rij. Daaruit bleek dat besparen op de uitgaven aan voedsel weldegelijk gepaard kan gaan met een betere kwaliteit en een hogere voedingswaarde. Een thema dat destijds buiten beschouwing bleef, betreft het onbenutte potentieel van groenten en fruit.
Watermeloen anders
Te beginnen met de watermeloen, want die is de komende maanden in het seizoen. Deze volumineuze zomervrucht is opgenomen in de MMV-voedingsmiddelenlijst, onder meer vanwege het anti-kanker caroteen lycopeen, waar het rode vruchtvlees veel van bevat. Meer nog dan tomaten, die wat lycopeen betreft op nummer twee staan. Ook de zaden krijgen een vermelding. De weliswaar geringe hoeveelheden ijzer en zink daarin zijn gemakkelijk opneembaar. En van de watermeloen is meer eetbaar.
Afhankelijk van hoe rijp de watermeloen is, bevindt zich tussen het rode vruchtvlees en de taaie groene schil een wit overgangsgebied van enkel millimeters tot centimeters dik. Met gemak twintig procent van het totaal gewicht. Zeker bij de grote exemplaren, die al snel meer dan tien kilo wegen, gaat het dan om kilo’s voedsel. Met daarin misschien dan geen lycopeen, maar wel aminozuren, vitaminen, mineralen en voedingsvezel.
Deze zijn op verschillende manieren te benutten. Fijn gesnipperd geeft het salades extra bite en body. Ingelegd in zuur zijn ze een voordelig alternatief voor augurken, die ook al weer een prijsstijging van vijftig procent achter de rug hebben. Een andere mogelijkheid is het witte vruchtvlees een stevige blenderbeurt te geven en aldus onmerkbaar weg te werken in een smoothie van banaan en – liefst zwarte – bessen.
Op dezelfde wijze kun je het meloenwit ook in de soep laten verdwijnen. Aangezien het neutraal van smaak is, fungeert het zo als een gezonde vulstof. Groentestoven zelfde tactiek; meloenwit past zich aan elke omgeving aan. Simpelweg in snel te garen blokjes snijden en fruiten maar.
Bloemkoolbladeren
Bloemkolen zijn niet zelden klein van stuk en hoog geprijsd. Zo’n klein bloemkooltje weegt soms nauwelijks meer dan de bladeren en de steel die bij de koop zijn ingrepen. In dat geval benadert de netto bloemkoolprijs die van asperges en dat is natuurlijk niet de bedoeling. Geen nood, want die stevige bladeren tellen gewoon mee voor die halve kilo groenten die de Moerman/NTTT-voedingswijze propageert. Bovendien smaken ze prima.
In blokjes gesneden en gestoomd heeft het blad veel weg van venkel. En terwijl bloemkool verhoudingsgewijs veel calcium bevat, bevindt het meeste daarvan zich in het blad.
Loof van bieten
Van de markt en met de wekelijkse groentetas komen de rode bieten soms opgebost aan hun bladeren. In de moestuin hebben de bietjes in ieder geval hun blad nog. Niet weggooien dat loof. Mits het er nog een beetje appetijtelijk uitziet uiteraard. Qua smaak en nutriëntenprofiel komt het namelijk aardig overeen met snijbiet. En dat is een superfood. Wassen, snijden, even smoren met kruiden naar keuze en klaar is kees!
Loof van radijs
Radijs is een lekker pittig tussendoortje en een MMV aanrader. Twee weken geleden nog berichtte MMV over de anti-kankerwerking van een pigment dat verantwoordelijk is voor de rode kleur van radijs. Het loof van radijs biedt verlichting bij insectenbeten. Mocht er geen dovenetel in de buurt zijn dan is dat het proberen waard.
Fris radijsblad leent zich prima voor een vlugge pesto. Was het blad en droog het in een theedoek, hak het samen met een teentje knoflook klein, voeg een eetlepel van uw favoriete geraspte kaas toe, een paar eetlepels olijfolie, peper, zout en blender deze ingrediënten tot een smeerbaar geheel. Behoeft de voorraad pesto geen aanvulling dan is het een overweging waard de antimicrobiële en anti-oxidatieve eigenschappen van het blad de benutten door ze mee te laten draaien in de sapcentrifuge of slowjuicer.
Loof van koolrabi
Afgezien van Noord-Limburg, stelt de teelt van koolrabi in Nederland weinig voor. Dat zal ook de reden zijn dat deze aromatische knol – botanisch gezien een verdikking van de stengel – niet in de Voedingsmiddelenlijst is terug te vinden. Want als oude telg uit het geslacht Brassica, zijn van koolrabi ongeveer dezelfde voordelen te verwachten als van alle andere koolsoorten.
Hoe dan ook, de oogst van de nog altijd enige tientallen hectares die met koolrabi worden aangebouwd, vinden via de betere groenteboeren, markten en groentenabonnementen hun weg naar de Nederlandse keukens. Waar het blad over het algemeen bij het groenafval belandt. Een gemiste kans voor de kleinere, knapperige bladeren die prima geschikt zijn om in fijngehakte vorm salades, soepen en sauzen op smaak te brengen.
De grotere bladen zijn te bereiden als spinazie. Of, op dezelfde manier als hierboven beschreven, tot pesto te promoveren of in een smoothie te verwerken.
En de niet eetbare delen?
In de eerste plaats is het goed te beseffen dat de eetbare delen van de plant zich over het algemeen veel verder uitstrekken dan de meeste mensen denken. De stronk van de broccoli is daar een goed voorbeeld van. Een paar millimeter onder de vezelige oppervlakte bevindt zich sappig vruchtvlees dat qua structuur in de buurt komt van koolrabi of bloemkoolstronken. Prima eetbaar dus. Het moet alleen een paar minuten eerder de pan in dan de bloemiger delen van broccoli en bloemkool. Voor de toef loof die de bovenkant van knolselderijen siert, geldt het omgekeerde: die komt als laatste aan de beurt.
Uiteindelijk blijft er nog genoeg over om via de composthoop de moestuin mee te voeden. Van het groene schilletje van de watermeloen tot koffiedrab en eierschalen. Bananenschillen kunnen behalve als plantenvoeding ook als huidmasker tegen acne en als huismiddel tegen insectenbeten dienen. Deze opsomming is allesbehalve volledig. Dus google gerust eens naar de mogelijkheden en gebruik daarbij de talen die u machtig bent. In andere culturen zijn vaak verrassende verwaardingen voor keukenafval bedacht.
Photo by Adam Kontor
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
